Zool van wandelschoenen laat los
Help, de zool van mijn wandelschoenen laat los!
Om meteen met de deur in huis te vallen: De kans dat de zool van je wandelschoenen spontaan loslaat is klein. Maar, dit wil je natuurlijk liever voorkomen! Er zijn diverse factoren die van invloed zijn op dit proces. Hoe dit kan ontstaan en nog belangrijker hoe je dit kunt voorkomen lees je in onderstaand artikel.
In het kort: Gebruik je schoenen regelmatig en pleeg gedegen onderhoud aan je wandelschoenen. Het stilstaan van slecht verzorgde schoenen zorgt ervoor dat de kans op polyurethaan rot (het verpulveren van de zool) groter wordt.
Wat is polyurethaan (PU)?
Het is een overkoepelend begrip voor diverse polymeren die op veel verschillende manieren gebruikt kunnen worden. Polyurethaan, ook wel PU, ontstaat door polymerisatiereactie tussen een hard segment (isocyanaat) en een zacht segment (polyol). Het staat bekend als een zeer sterk, slijtvast en buigzaam materiaal. Als men alleen het harde segment zou gebruiken ontstaat een hard en bros materiaal, dit komt doordat de harde segmenten de neiging hebben om te kristalliseren. Als men alleen de zachte segmenten zou gebruiken ontstaat een zwak materiaal dat makkelijk los breekt en stroperig en vloeibaar is. De combinatie van de harde en zachte segmenten zorgt voor een unieke combinatie. En wordt daarom veel gebruikt als comfortabele dempingslaag in wandelschoenen.
Waarom zit PU in wandelschoenen?
De tussenzool van veel wandelschoenen is gemaakt van polyurethaan vanwege de zeer goede mechanische schokabsorptie. De tussenzool zit tussen de rubberen slijtlaag (buitenkant) van de schoen en de binnenzool (*zie afbeelding). De tussenzool heeft als functie om elke stap te dempen en langdurig comfort te bieden. De vorige generatie wandelschoenen had een ander soort dempingslaag. Een die harder en slijtvaster was. Ondanks dat deze schoenen langer mee gingen, was er vraag naar lichtere en zachter dempende wandelschoenen. Daarom hebben veel wandelschoenen tegenwoordig vaak een dempingslaag van PU.
Hydrolyse
Net als elk ander materiaal zal PU van nature verslijten en verouderen. Alleen wanneer vocht in het PU doordringt, kan het proces van hydrolyse ontstaan. Een kleine hoeveelheid vocht kan al het chemische afbraakproces “hydrolyse” in gang zetten. De PU-verbinding zal dan op een chemische manier afbreken als gevolg van de reactie op water. Het polyurethaan wordt harder, poreuzer en begint op een gegeven moment af te brokkelen. Dit slijtageproces spreidt zich uit over een periode van meerdere jaren (6-8 j). Het proces wordt versneld door:
- hoge temperaturen
- UV straling
- een hoge luchtvochtigheid
Het vervelende aan hydrolyse is dat het van buitenaf niet zichtbaar is. Verslechtering vindt van binnenuit plaats. Zelfs nieuw uitziende wandelschoenen kunnen een afbrokkelende constructie hebben. Het verouderingsproces treedt altijd op, maar hoeft niet altijd te leiden tot verpulvering van de zool!
Veel fabrikanten van hoogwaardige wandelschoenen gebruiken PU omdat dit het meest comfortabele materiaal is. Hydrolyse is dus geen materiaal-defect of fabricagefout, maar een natuurlijk verouderingsproces dat uitgesteld kan worden door het juiste onderhoud en gebruik van de schoenen.
Voorkomen
Je kunt veel dingen doen om hydrolyse zo lang mogelijk uit te stellen. We raden je aan de schoenen regelmatig te gebruiken! Dit klinkt misschien tegenstrijdig, maar het helpt juist om de schoenen aantrekken en in wisselende omstandigheden te gebruiken. Hoe minder de wandelschoenen gebruikt worden, hoe meer kans op degradatie van de PU zool. Schoenen die jaren ongebruikt in de kast staan hebben meer kans op het ontstaan van kleine scheurtjes in de tussenzool. Hierdoor kan vocht in de tussenzool komen. Regelmatig gebruik en beweging houdt het polyurethaan flexibel en voorkomt het ontstaan van micro-scheurtjes.
- Berg je schoenen correct op. Om te voorkomen dat er snel vocht in de zool komt, is opbergen in een schuur niet verstandig. Ook zorgt hitte ervoor dat hydrolyse versneld wordt. Laten drogen bij een hittebron is ook niet aan te raden. Bewaar je schoenen in een droge, goed geventileerde ruimte, het liefst op kamertemperatuur.
- Onderhoud je schoenen goed. Maak ze na elk gebruik schoon en gebruik de juiste onderhoudsmiddelen. Lees in deze blog wat goed onderhoud betekent: Goed onderhoud voor een langere levensduur. Een schoen die in contact is geweest met dierlijke uitwerpselen, zout/ strand of strooizout na een winterse wandeling is gevoeliger voor hydrolyse. Spoel je schoenen daarom na elke wandeling af met water als deze in contact is geweest met bovenstaand.
Testen
We raden je ten zeerste aan om je oude wandelschoenen eerst uit te proberen voordat je ze op een lange reis gaat dragen, vooral als ze op zolder of in de kelder hebben gestaan. Een visuele inspectie is niet voldoende.
Hoewel hydrolyse van buitenaf bijna niet zichtbaar is, adviseren we om van tijd tot tijd je zool grondig te inspecteren, vooral als je de schoenen lange tijd niet gebruikt hebt.
- Visuele inspectie: soms zie je kleine scheurtjes of materiaal dat loslaat aan de buitenkant.
- Druktest: druk een puntig, niet scherp, object (bijvoorbeeld een sleutel) met lichte druk tegen de tussenzool. Het materiaal zou licht moeten meeveren, anders is het verhard. Het materiaal moet terugveren als je het object weghaalt. Dat laat zien dat de zool nog elastisch is.
- Als de schoen lang heeft stilgestaan, gebruik deze dan bij dagelijkse bezigheden alvorens je een lange wandeltocht gaat maken.
Toch kan het gebeuren dat de slijtlaag loslaat. Wanneer het bovenwerk nog in goede conditie is, kun je overwegen een nieuwe slijtzool en dempingslaag te laten plaatsen. Laat dit altijd doen door een erkende schoenmaker.
Alternatief materiaal: Ethyleen-Vinyl Acetaat (EVA)
Ethyleen-Vinyl Acetaat (EVA) is geen plastic of rubber maar een synthetisch schuim dat een rubberachtig effect geeft. EVA is opgebouwd uit duizenden luchtbelletjes en dat maakt de zolen van EVA materiaal licht, flexibel en schokabsorberend. Dit materiaal heeft een gesloten celstructuur, is waterdicht en zal niet snel slijten. Daarnaast heeft het goede mechanische eigenschappen waardoor het product na het indrukken weer terug zal keren naar zijn originele vorm.
Conclusie
Een wandelschoen met een PU tussenzool is nog steeds een heel goede keuze. Ongeacht, type of leeftijd van de schoen. Gebruik je schoenen regelmatig en pleeg gedegen onderhoud!